Gangsterem być, czyli przegląd filmów o mafii

Filmy o mafijnych porachunkach interesują filmowców od dawna. Pierwsza fala kina gangsterskiego utrwaliła pewien wzorzec bohatera, oddawała klimat mafijnego półświatka i mrocznych interesów. Przed premierą „Psów mafii” w subiektywnym przeglądzie przypominamy te najlepsze historie.

Ojciec chrzestny

Ekranizacja bestsellerowej powieści Mario Puzo. Film, który stał się punktem odniesienia dla kolejnych z tego gatunku. Okrzyknięty jednym z największych dokonań w zakresie adaptacji filmowej. To historia sycylijskiej rodziny Corleone, zamieszkującej Nowy Jork. Tytułowy ojciec chrzestny, Don Vito Corleone, to głowa rodziny, najbardziej szanowana postać w mafijnych kręgach. Francis Coppola nakreślił portret sycylijskiego klanu w chwilach wzlotów i upadków, ukazując zarówno prywatne życie rodziny, jak i przestępczą działalność Dona Corleone i jego ludzi. „Ojciec chrzestny” to przykład doskonałego aktorstwa. Postać Vita Corleone odegrana przez Marlona Brando, w 2004 r. została uznana przez szesnastu wybitnych krytyków amerykańskich magazynu „Premiere”, najwspanialszym bohaterem filmowym. To obraz absolutnie nie do pobicia w gatunku gangsterskim. Muzyka Nino Roty, detale i przede wszystkim genialny klimat, przenoszą nas w czasy powojennej Ameryki. Arcydzieło kinematografii, które każdy prawdziwy wielbiciel kina musi zobaczyć.

Dawno temu w Ameryce

Tłem dla filmu Sergio Leone było życie wielkiego miasta, kariery wielkich gangsterów, prohibicja i pokątny handel alkoholem. Kiedy w 1984 roku obraz wszedł na ekrany, uznany został najgorszym filmem roku. Dzisiaj wymienia się go wśród najważniejszych dzieł kinematografii. „Dawno temu w Ameryce”  to pełna przemocy i brutalności historia o dorastaniu i życiu wśród nowojorskiej mafii. Włoski reżyser stworzył ponadczasową opowieść o przyjaźni, lojalności, wielkiej miłości i zdradzie. Siłą filmu jest świetnie zrealizowany scenariusz, dialogi, scenografie, a przede wszystkim muzyka.

Człowiek z blizną

Kiedy w latach 80. Fidel Castro otworzył granice Kuby, do USA wyemigrowało ponad 100 tysięcy ludzi. W ten sposób na kontynent dostali się także przestępcy, którzy widzieli tam szansę na osiągniecie sukcesu. Jednym z nich był Tony Montana. Dramat De Palmy w sposób bezpośredni, surowy opowiada historię kubańskiego imigranta, który pnie się po drabinie przestępczej kariery. Reżyser pokazał nie tylko kulisy gangsterskiego świata, ale nakreślił także typowy dla tego środowiska portret targanego obsesjami kryminalisty. Krok po kroku możemy obserwować, jak te obsesje zyskują kontrolę nad życiem głównego bohatera i prowadzą do jego upadku. Niesamowita kreacja bohatera odegranego przez Ala Pacino, doczekała się u wielu widzów statusu postaci kultowej, a błyskotliwy scenariusz Olivera Stone’a i muzyka Giorgio Morodera zapewniły filmowi miejsce wśród największych osiągnięć kina gangsterskiego.

Chłopcy z ferajny

To ponura wizja zdegenerowanej rzeczywistości, pełnej brutalności i bezzasadnego okrucieństwa. Narratorem filmu jest Henry Hill skruszony gangster, który opowiada o przestępczym świecie Nowego Jorku oraz stylu życia gangsterów. To po prostu mafia w kreacji Scorsese. Jeden z najlepszych filmów w bogatej karierze reżysera. Historia opowiedziana w formie epizodów, bez taniego efekciarstwa. To film brutalny i surowy, i dzięki temu realistyczny do bólu. „Chłopcy z ferajny” to plejada gwiazd formatu Roberta De Niro, Raya Liotta, Samuela L. Jacksona, którą  wieńczy rewelacyjna kreacja stworzona przez Joego Pesci (Oskar za rolę drugoplanową).

Nietykalni

Kolejny film Briana De Palmy, który tym razem zabiera nas do Chicago roku 1930, królestwa Ala Capone i czasów amerykańskiej prohibicji. Jest to historia agenta federalnego Eliota Nessa, który ma za zadanie powstrzymać nielegalny handel alkoholem i szalejącą korupcję. Wraz z małą grupą współpracowników, legendarnym oddziałem Nietykalnych, wypowiada wojnę rządzącemu miastem gangsterowi. To historia o lojalności, honorze i męskiej przyjaźni ze świetnymi rolami Kevina Costnera i Seana Connery’ego (Oscar za rolę drugoplanową), a przede wszystkim z charakterystyczną muzyką Ennio Morricone. Kompozytor skomponował fantastyczne utwory, idealnie uzupełniające sytuację ukazaną na ekranie.

Infiltracja

Historia gangstera, który infiltruje bostońską policję i uczestnicząc w kolejnych szkoleniach, powoli wspina się po szczeblach policyjnej kariery. W tym samym czasie pewien policjant w ramach prowadzonego śledztwa, przenika do szeregów mafii. „Infiltracja” to ponowne spotkanie z  Martinem Scorsese. Film zadziwia przede wszystkim fabularną konstrukcją. Gangsterzy infiltrujący i policjanci infiltrujący gangsterów. Takiego miszmaszu nie było w gangsterskim kinie. Do tego dochodzi świetny duet pierwszoplanowych aktorów Leonardo DiCaprio i Matt Damon i zgarniamy Oscary, m.in. dla najlepszego filmu, najlepszego reżysera i za najlepszy scenariusz. Jeżeli ktoś jeszcze nie jest przekonany do seansu do jako wisienkę na torcie trzeba wspomnieć o zawsze trzymającym wysoki poziom Jacku Nicholsonie na drugim planie w roli ekscentrycznego mafiosa Franka Costello.

American Gangster

Na zakończenie film Ridley’a Scotta.  Akcja rozgrywa się w latach 70. w Nowym Jorku. To opowieść luźno oparta na prawdziwej historii Franka Lucasa, nowojorskiego króla narkotykowego, który przemycał heroinę z południowo-wschodniej Azji w bagażach żołnierzy walczących w Wietnamie. „American Gangster” to przede wszystkim świetne zdjęcia autorstwa Harrisa Savidesa robione w większości w prawdziwym plenerze oraz wspaniale dopasowana muzyka. Mocną stroną obrazu są również aktorzy. Denzel Washington oraz Russell Crowe to duet doskonały. Mimo krytycznych głosów, to naprawdę porządny kawałek gangsterskiego kina, który zainteresuje zarówno fanów gatunku, jak i resztę kinomaniaków.