„Trucizna” – omówienie krótkometrażówki Wesa Andersona
4 min czytania
Grafika: Natalia Maziakowska, Eden Król
Trucizna to jedna ze zbioru czterech krótkometrażówek autorstwa Wesa Andersona. Obok niej znajdują się: Zdumiewająca historia Henry’ego Sugara, Szczurołap oraz Łabędź. Wszystkie zostały wyprodukowane w 2023 roku i miały swoją premierę na portalu streamingowym Netflix.
Produkcja została zrealizowana w USA przy pomocy American Empirical Pictures, Indian Paintbrush oraz Netflixa. Za szereg czterech krótkometrażówek i filmu Asteroid City Wes Anderson otrzymał zeszłego roku drugie miejsce podczas Oklahoma Film Critics Circle Awards w kategorii „Best Body of Work”.
Geneza
Krótkometrażówka jest adaptacją opowiadania brytyjskiego pisarza i scenarzysty Roalda Dahla. Autor zaczął pisać swoje dzieło w styczniu 1950 roku. Główny bohater – Woods – został nazwany po dobrym znajomym pilocie, z którym Dahl służył w 80. eskadrze RAF-u. Niestety, pilot zginął w 1941 roku w bitwie pod Atenami (znanej również jako bitwa o port w Pireusie).
Fabuła
Historia opowiada o Brytyjczyku Harrym Popie (Benedict Cumberbatch), który odkrywa, że na jego brzuchu śpi jadowity wąż. Nadzorca Timber Woods (Dev Patel) zwraca się o pomoc do doktora Ganderbai (Ben Kingsley). Woods jest jednocześnie narratorem, jak i postacią biorącą czynny udział w wydarzeniach.
Lekarz przybywa niezwłocznie i wstrzykuje Harry’emu surowicę. Następnie wysyła Timbera do swojego mieszkania po chloroform, aby użyć go jako środek nasenny dla gada. Po wylaniu rozpuszczalnika na materac, bohaterowie odczekują 15 minut. Kiedy Woods i dr Ganderbai ściągają z Harry’ego kołdrę, okazuje się, że wcale nie było pod nią węża. Doktor próbuje rozluźnić atmosferę panującą w pomieszczeniu, twierdząc, że może Pope jedynie o nim śnił. Jednak Brytyjczyk nie wyczuwa jego spokojnego tonu – zaczyna krzyczeć i wyzywać lekarza. Zdenerwowany mężczyzna wsiada do swojego samochodu i odjeżdża.
Omówienie detali
Na jednym z ujęć, podczas którego Harry Pope leżał na łóżku, możemy zauważyć książkę The Golden Lotus. Jest to chińska powieść erotyczna (oryg. Jin Ping Mei) napisana w drugiej połowie XVI wieku przez nieznanego autora posługującego się pseudonimem Lanling Xiaoxiao Sheng.
Wyraźne przedstawienie seksualności zapewniło powieści sławę porównywalną do Kochanka Lady Chatterley i Lolity na Zachodzie, ale krytycy, tacy jak tłumacz David Tod Roy, dostrzegają w niej mocną strukturę moralną, która wymusza karę za rozwiązłość seksualną głównych bohaterów – możemy przeczytać na Wikipedii.
Kolejnym wartym omówienia elementem świata przedstawionego jest sam wąż – niemrawiec indyjski (z rodziny zdradnicowatych), który rzekomo leży pod Harrym. Gatunek ten prowadzi nocny tryb życia, a jego jad jest bardzo toksyczny. Ukąszona osoba umrze, jeśli nie otrzyma pomocy medycznej w przeciągu 2 godzin. Warto jednak zaznaczyć, że wąż nie jest agresywny – kąsa jedynie w obronie własnej. Występuje na terenach państw takich jak Sri Lanka, Indie, Pakistan, Bangladesz i Nepal (być może również w Afganistanie).
Przedstawienie rasizmu
Scena, w której Harry zrywa się z łóżka (i okazuje się, że nigdzie nie ma węża), niesie ze sobą ważne przesłanie. Trucizna jest tu symbolem arogancji, a także w metaforyczny sposób przedstawia rasizm bohatera i mniemaną wyższość nad indyjskim doktorem. Przesłanki rasistowskiej postawy Harry’ego możemy zauważyć w trzech scenach, kiedy mięśnie przy jego ustach zaczynają drżeć:
- Po dowiedzeniu się, że doktor Ganderbai przyjedzie pomóc;
- gdy lekarz każe mu się nie ruszać w celu zrobienia zastrzyku;
- kiedy po rozlaniu chloroformu Ganderbai mówi, żeby chwilę zaczekać, aby rozpuszczalnik zadziałał.
W ostatniej z wyżej wymienionych scen Harry odpowiada ostro, że usłyszał polecenie, a następnie zaczyna wpatrywać się we wszystko, oprócz samego doktora, co również jest wymowne. Oczywiście sceną ukazującą rasizm w najbardziej oczywisty sposób jest samo zakończenie, w którym Harry zaczyna krzyczeć i wyzywać doktora.
– Ty parszywy bengalski szczurze. Ty brudny, brązowy, ohydny, mały…
Po tym wybuchu Ganderbai opuszcza dom i po krótkiej wymianie zdań z Woodsem odjeżdża, mówiąc Timberowi, że nie może czuć przykrości z powodu tego, co zaszło przed chwilą.
Autor częścią filmu
W Truciźnie są dwie sceny, w których występuje postać Roalda Dahla (Ralph Fiennes) – autora oryginalnego opowiadania. W jednej z nich bohater opowiada widzowi o zwyczajach niemrawca indyjskiego oraz o tym jak bardzo toksyczny jest jego jad. Wspomina też historię pewnego zarządcy plantacji herbaty o ukąszonej owcy. Mówi, że gdy rozcięto zwłoki zwierzęcia, jej krew była gęsta i czarna jak smoła.
Druga scena, w której pojawia się autor, jest finalną sceną krótkometrażówki. Wypowiada ostatnie słowa o tym, że doktor Ganderbai zapalił silnik pojazdu i odjechał, a następnie kontynuuje palenie papierosa i zaczyna pisać w swoim notatniku. Kamera cofa się coraz bardziej, ukazując pokój, w którym znajduje się Dahl.
