Tango. Ponowne spojrzenie na lektury szkolne

Sławomir Mrożek miał to do siebie, że jego twórczość, choć często lekka w formie i prześmiewcza, potrafiła ujawnić czytelnikowi prawdę o otaczającym go świecie. Niekoniecznie były to prawdy wesołe, takie, o których chciało się czytać. Jego dramaty zaliczyć można do teatru absurdu, w których forma tylko urozmaicała i tak bogate już treści. Tango jest jednym z naczelnych przykładów literatury tego typu. 

Tango to wydany w 1973 roku dramat napisany podczas emigracji pisarza do Włoch. Utwór podejmuje tematykę konfliktu pokoleń, którą przedstawia w sposób – delikatnie mówiąc – nietuzinkowy. To historia pełna absurdów i naprawdę nieoczekiwanych zwrotów akcji.

Protagonistą Tanga jest Artur, syn Eleonory i Stomila – pary buntowników, którzy wychowali syna w świecie pozbawionym ładu. Młody człowiek znajduje się więc w dość nieciekawej sytuacji. W konsekwencji stylu, w którym został wychowany, zostaje mu odebrane prawo do buntu. Artur dochodzi do wniosku, że jedynym sensownym rozwiązaniem tej sytuacji jest… bunt przez wprowadzenie porządku! W związku z takim zamierzeniem Artura, w fabule utworu zachodzi szereg nieoczekiwanych zmian.

W utworze Mrożka przewijają się rozmaite koncepcje: anarchia, konflikt pokoleń, bunt, konwenanse i ich sens. W tym stosunkowo krótkim tekście mamy do czynienia z bardzo szerokim wachlarzem zagadnień, na które z jakiegoś powodu pisarz postanowił rzucić światło. Wszystkie z nich skłaniają do refleksji na temat życia, a refleksje te niekoniecznie okazują się wesołe.

Tak też dramat – choć okraszony humorem – okazuje się filozoficznym dialogiem z czytelnikiem. To rozmowa o władzy, sile, tradycji i poszukiwaniu sensu. Normą w nim jest wychodzenie naprzeciw oczekiwaniom odbiorcy i odwracanie schematów, których może się on spodziewać. To wszystko Mrożek napisał z premedytacją i z pewnością uczynił to po mistrzowsku.