Potop. Ponowne spojrzenie na lektury szkolne
2 min read
Źródło: https://pixabay.com/pl/photos/polska-transparent-flaga-2697041/
Twórczość Henryka Sienkiewicza to twórczość – delikatnie mówiąc – niełatwa. Pisarz gustował w opisach tak długich i kwiecistych, że czytając je, łatwo można zagubić się w danej historii. Z jednej strony cecha ta może być problematyczna. Z drugiej zaś jest w tym coś fascynującego… Dziś weźmiemy na tapetę Potop.
Wydany w 1886 roku Potop to w gruncie rzeczy druga część osławionej Trylogii, którą pisarz stworzył „ku pokrzepieniu serc” narodu. Sienkiewicz wychodził z założenia, że w okresie zaborów istotne jest przypomnienie Polakom tego, że naród w przeszłości wychodził z wielu tragedii obronną ręką.
Konkretnie rzecz ujmując, chodzi o szwedzką inwazję Rzeczypospolitej z lat 1655-1660. Bezpośrednią przyczyną wtargnięcia Szwedów na tereny unijne było zajęcie przez Rosjan Ukrainy i większej części Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zagrażało to bowiem szwedzkim wpływom nad Bałtykiem.
Zdarzenia te, ich przebieg i następstwa stają się tłem dla historii Andrzeja Kmicica. Szlachcic z początku w konflikcie opowiada się po stronie Radziwiłłów – rodu szlacheckiego głoszącego pro-szwedzkie poglądy. Wyklęty za tę decyzję zostaje zarówno przez polską szlachtę, jak i Aleksandrę Billewiczównę, swą narzeczoną. Doświadczenia te zmuszają go do gruntownego przewartościowania swoich idei. A co z tego wyniknie – to czytelnik musi odkryć na własną rękę.
Wciąż aktualny
Potop to historia o zdradzie, patriotyzmie, wojnie i miłości. Wszystkie te wątki towarzyszą sobie i uzupełniają się wzajemnie. Tworzą taki obraz, jaki Henryk Sienkiewicz prawdopodobnie chciał nam przekazać – niejednolity i skomplikowany, pełen rozmaitych wrażeń i niebagatelnych zwrotów akcji. Dla wielu z pewnością wyzwaniem będzie skomplikowany styl pisarski Sienkiewicza, lecz jest to wyzwanie warte swojej ceny. Potop nawet dziś może nam przypominać o tym, że przetrwanie najgorszego jest nie tylko możliwe, ale jest przede wszystkim bardzo polskie.
Świetnym dowodem na to, że Potop to tekst niezwykle aktualny i płodny jest spektakl w Teatrze Wybrzeże w reż. Michała Siegoczyńskiego. W tym Potopie znajdziemy ABBĘ, Daniela Olbrychskiego, Konopnicką i Boba Marleya, ale także naprawdę głęboki przekaz i ciekawą diagnozę polskiego społeczeństwa.
