„Trucizna” – omówienie krótkometrażówki Wesa Andersona

Trucizna to jedna ze zbioru czterech krótkometrażówek autorstwa Wesa Andersona. Obok niej znajdują się: Zdumiewająca historia Henry’ego Sugar’a, Sczurołap i Łabędź. Wszystkie zostały wyprodukowane w 2023 roku i miały swoją premierę na portalu streamingowym Netflix. 

Produkcja została zrealizowana w USA przy pomocy Amercian Empirical Pictures, Indian Paintbrush i Netflixa. Za szereg czterech krótkometrażówek i filmu Asteroid City Wes Anderson zajął drugie miejsce podczas Oklahoma Film Critics Circle Awards w kategorii „Best Body of Work”. 

Geneza

Krótkometrażówka jest adaptacją opowiadania brytyjskiego pisarza i scenarzysty Roalda Dahla. Autor zaczął pisać swoje dzieło w styczniu 1950 roku. Główny bohater – Woods – został nazwany po dobrym znajomym pilocie, z którym Dahl służył w 80. eskadrze RAF-u. Niestety, pilot zginął w 1941 roku w bitwie pod Atenami (znanej również jako bitwa o port w Pireusie). 

Fabuła

Historia opowiada o Brytyjczyku Harrym Popie (Benedict Cumberbatch), który odkrywa, że na jego brzuchu śpi jadowity wąż. Nadzorca Timber Woods (Dev Patel) zwraca się o pomoc do doktora Ganderbai (Ben Kingsley). Woods jest jednocześnie narratorem i postacią biorącą udział w czynnych wydarzeniach. 

Lekarz przybywa niezwłocznie i wstrzykuje Harry’emu surowicę. Wysyła Timbera do swojego mieszkania po chloroform, aby użyć go jako środek nasenny dla gada. Po wylaniu rozpuszczalnika na materac, odczekali 15 minut. Kiedy Woods i dr Ganderbai ściągają z Harry’ego kołdrę, okazuje się, że wcale nie było na niej węża. Doktor próbuje rozluźnić atmosferę panującą w pomieszczeniu, twierdząc, że może Pope jedynie o tym śnił. Jednak Brytyjczyk nie wyczuwa jego spokojnego tonu – zaczyna na niego krzyczeć i wyzywać. Zdenerwowany lekarz wsiada do swojego samochodu i odjeżdża. 

Omówienie detali

Na jednym z ujęć, podczas którego Harry Pope leżał na łóżku, możemy zauważyć książkę The Golden Lotus. Jest to chińska powieść erotyczna napisana w drugiej połowie XVI wieku (oryg. Jin Ping Mei). 

Wyraźne przedstawienie seksualności zapewniło powieści sławę porównywalną do Kochanka Lady Chatterley i Lolity na Zachodzie, ale krytycy, tacy jak tłumacz David Tod Roy, dostrzegają w niej mocną strukturę moralną, która wymusza karę za rozwiązłość seksualną głównych bohaterów. – pisze Wikipedia

Jeszcze innym detalem jest wąż – niemrawiec indyjski (z rodziny zdradnicowatych), który rzekomo leży pod Harry’m. Ten gatunek prowadzi nocny tryb życia, a jego jad jest bardzo toksyczny. Ukąszona osoba umrze, jeśli nie otrzyma pomocy medycznej w przeciągu 2 godzin. Warto jednak zaznaczyć, że wąż nie jest agresywny – kąsa jedynie w obronie własnej. Występuje na terenach takich państw jak Sri Lanka, Indie, Pakistan, Bangladesz i Nepal (być może również w Afganistanie). 

Przedstawienie rasizmu

Trucizna niesie za sobą ważne przesłanie. Scena, w której Harry wskakuje na łóżko (i okazuje się, że nigdzie nie ma węża) symbolizuje rasizm Harry’ego. Jest to oznaka jego arogancji pokazana przez metaforę trucizny jako rasistowskie postawy bohatera i mniemaną wyższość nad indyjskim doktorem. Oznaki tego możemy zauważyć w trzech scenach, kiedy mięśnie przy ustach Harry’ego zaczynają drgać:

• Po dowiedzeniu się, że doktor Ganderbai przyjedzie pomóc, 

• gdy lekarz kazał mu się nie ruszać w celu zrobienia zastrzyku, 

• kiedy po rozlaniu chloroformu Ganderbai powiedział, żeby chwilę zaczekać, aby rozpuszczalnik zadziałał. 

W tej ostatniej scenie Harry po gwałtownym odpowiedzeniu, że usłyszał polecenie, zaczął wpatrywać się we wszystko, oprócz samego doktora, co również jest wymowne. Oczywiście, najbardziej wyraźną sceną ukazania rasizmu jest zakończenie, w którym Harry zaczyna krzyczeć i wyzywać doktora.  

– Ty parszywy bengalski szczurze. Ty brudny, brązowy, ohydny, mały…

Po tym wybuchu Ganderbai opuścił dom i po krótkiej wymianie zdań z Woodsem odjechał, mówiąc Timberowi, że nie może czuć przykrości z powodu tego, co zaszło przed chwilą.

Autor częścią filmu

Podczas projekcji są dwie sceny, w których występuje postać Roalda Dahla (Ralph Fiennes) – autora oryginalnego opowiadania. W jednej z nich opowiada widzowi, w jakich miejscach porusza się niemrawiec indyjski i jak bardzo toksyczny jest jego jad. Wspomina też historię pewnego zarządcy plantacji herbaty o ukąszonej owcy. Mówi, że gdy rozcięli zwłoki zwierzęcia, jej krew była gęsta i czarna jak smoła. 

Druga scena, w której pojawił się autor, jest ostatnią sceną krótkometrażówki. Wypowiada ostatnie słowa o tym, że doktor Ganderbai zapalił silnik pojazdu i odjechał, a następnie kontynuuje palenie papierosa i zaczyna pisać w notatniku. Kamera cofa się coraz bardziej ukazując pokój, w którym znajduje się Dahl.