Ogniem i mieczem. Ponowne spojrzenie na lektury szkolne

Dzieła Henryka Sienkiewicza należą do kanonu polskiej literatury. Choć styl pisarza może zniechęcać do zapoznawania się z jego twórczością, to lektury szkolne takie jak Ogniem i mieczem potrafią pochłonąć nas na długie godziny. 

Ogniem i mieczem, które wydane zostało w 1884 roku, to pierwsza część sławetnej Trylogii. Sienkiewicz opowiada w niej, jak Polska nawet w czasach największych kryzysów, potrafiła przezwyciężyć przytłaczające ją zło. Napisany ku pokrzepieniu serc tekst miał czynić właśnie to – podnosić na duchu rodaków w okresie zaborów.

Tłem dla fabuły powieści jest tzw. powstanie Chmielnickiego na Ukrainie. Była to rebelia Kozaków Zaporoskich i chłopstwa ruskiego, do której doprowadził szereg kwestii: m.in. uciskanie chłopstwa i dyskryminacja Kozaków przez Unię polsko-litewską. Buntowi przewodził hetman Bohdan Chmielnicki.

Ogniem i mieczem to zatem książka o historii miłosnej dwojga ludzi – wojskowego Jana Skrzetuskiego i Heleny Kurcewiczówny. Istotny jest wątek porwania wybranki serca Skrzetuskiego przez zapalczywego Kozaka Bohuna, który ani myśli jej oddawać. Akcję rozpoczyna pościg, od którego zależeć będą losy kobiety. Wszystko jest okraszone faktami historycznymi i detalami, które dodatkowo ubarwiają tę i tak zapierającą dech w piersiach podróż.

Styl Sienkiewicza do najprostszych nie należy. W dalszym ciągu jest to jednak lektura szkolna nie tylko intrygująca i wciągająca, ale przede wszystkim ważna. Wprost szalenie istotna z tej przyczyny, że traktuje o dziejach naszego narodu. Sienkiewicz, pisząc ten tekst wiedział, jak wielkie dla Polaków znaczenie ma historia. Wykorzystał więc ten fakt w celu pokrzepienia serc narodu, co skądinąd mu się udało.