2021 – rok Stanisława Lema

Czołowy przedstawiciel polskiej fantastyki naukowej, eseista, krytyk, filozof i futurolog. Jeden z najbardziej znanych polskich pisarzy na świecie. We wrześniu przypada setna rocznica jego urodzin. O kim mowa? Oczywiście o Stanisławie Lemie.

Sejm RP od 20 lat corocznie w listopadzie ustanawia drogą uchwały patronat nadchodzącego roku. Obecnie mamy aż pięciu patronów: Stanisława Lema, Tadeusza Różewicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Cypriana Kamila Norwida i Stefana Wyszyńskiego. Można więc powiedzieć, że trwa właśnie rok pod znakiem pisarzy, ponieważ Prymas Tysiąclecia także pozostawił po sobie wiele publikacji. Dotychczas jednak najgłośniej mówi się o pierwszym ze wspomnianych patronów.

Stanisław Lem urodził się 13.09.1921 r. we Lwowie, w zamożnej rodzinie pochodzenia żydowskiego. W późniejszych latach twierdził, że wychowano go w wierze katolickiej. Otwarcie jednak przyznawał, że jest ateistą. W 1939 r. zdał maturę. Pasjonowały go wówczas powieści fantastyczne i science fiction. Marzył o byciu uczonym. Naciski ze strony ojca spowodowały, że poszedł jednak na medycynę. Kształcił się przez 3 lata, z przerwami wymuszonymi przez wojnę, po czym porzucił nielubiany kierunek, nie uzyskawszy dyplomu. Zdobytą wiedzę wykorzystywał jednak później w swojej twórczości literackiej. Wzbogacał ją, czytając ze słownikiem w ręku, anglojęzyczną literaturę naukową. Pierwsze teksty publikował jeszcze podczas studiów, w czasopismach takich, jak „Kuźnia”, „Odra” czy „Tygodnik Powszechny”. Swój debiut powieściowy „Szpital przemienienia” ukończył w 1948 r., ale na jego publikację musiał czekać aż do 1955 r. Dzieło ukazało się wówczas jako część trylogii „Czas nieutracony”. Wydawnictwo „Książka i Wiedza” narzuciło bowiem pisarzowi napisanie dwóch nieplanowanych wcześniej tomów, zgodnych z ówczesną linią ideologiczną. Jego faktyczny debiut na rynku dokonał się w roku 1951, gdy opublikowano powieść „Astronauci”, która okazała się bestsellerem. Traktuje ona o losach wyprawy na Wenus.

Lem napisał łącznie kilkadziesiąt książek, które przetłumaczonona 49 języków i sprzedano w 40 milionach egzemplarzy. Pisarz należy do najbardziej znanych polskich autorów za granicą. Skoro przeżywamy rok Stanisława Lema warto, abyśmy sięgnęli po choćby jedno z jego dzieł. Wybór mamy przeogromny, ale do najbardziej cenionych i popularnych powieści futurologa należą: „Solaris” (najczęściej czytana za granicą), „Bajki robotów”, „Cyberiada”, „Niezwyciężony”, „Dzienniki gwiazdowe” oraz „Kongres futurologiczny”. Nawet jeśli nie jesteście wielbicielami fantastyki, warto byłoby zapoznać się z twórczością prekursora literatury science fiction w Polsce. W jego dorobku można jednak znaleźć również powieści realistyczne (wspomniany już „Szpital przemienienia”, a także „Wysoki Zamek”) oraz eseje filozoficzne („Filozofia przypadku”, „Dialogi”). Lema nazywa się też wizjonerem i jasnowidzem, ponieważ wiele idei i wynalazków opisanych w jego książkach weszło do codziennego użycia. Są to między innymi: e-booki i audiobooki, bazy danych, smartfony, a nawet… gra „The Sims”! Jej twórca, Will Wright, niejednokrotnie przyznawał, że twórczość Lema była dla niego główną inspiracją podczas pracy nad grą. Polski futurolog opisał również idee takie, jak postprawda i transhumanizm. Więcej o tym, jakie jego przewidywania w dziedzinie nowoczesnych technologii i obawy dotyczące przyszłości rzeczywiście się sprawdziły, możecie przeczytać tutaj: https://culture.pl/pl/artykul/13-przepowiedni-lema-ktore-sie-sprawdzily

Sejm RP wybiera na patronów roku Polaków szczególnie zasłużonych. Ukazany tu fragment życiorysu i dorobku Stanisława Lema jest tylko wycinkiem jego bogatej biografii, który ma zachęcić was do dalszego zdobywania wiedzy o tej barwnej postaci. Pisarza można nazwać naszym „dobrem narodowym”, co dobrze oddaje zdanie wypowiedziane na jego pogrzebie: „Jest faktem powszechnie znanym, że Stanisław Lem nie potrzebował Boga, ale na pewno Bóg potrzebował Stanisława Lema”.

ŹRÓDŁA:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Lem

https://roklema.pl/

https://studioopinii.pl/archiwa/198626

https://culture.pl/pl/artykul/13-przepowiedni-lema-ktore-sie-sprawdzily