źródło: Instytut Pamięci Narodowej

Dziś obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Kim oni byli, jak wyglądała ich historia i dlaczego zasługują na upamiętnienie? 

Większość dowódców podziemnych struktur została aresztowana w 1945 roku przez Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR (NKWD) i skazana na przymusowe przesiedlenie w głąb Rosji. Wobec przywódców wytoczono tzw. proces szesnastu, mający na celu zlikwidowanie polskich osobistości kierujących ruchem oporu. Oskarżeni początkowo nie chcieli brać w nim udziału, jednak ulegli pod naciskiem aliantów. Postawiono im fałszywe zarzuty, oskarżając między innymi o zdradę i współpracę z III Rzeszą. Większość z pozwanych usłyszała wyrok więzienia. Władze ZSRR, starając się zachować pozory sprawiedliwego procesu, uniewinniły trzy osoby. Nie powstrzymało to jednak Polaków przed próbą stawiania oporu.

Proces szesnastu
źródło: https://ipn.gov.pl/

Żołnierze Wyklęci, bo tak nazywa się przeciwników sowietyzacji Polski, należeli do polskiego podziemia, a swoją działalność partyzancką rozpoczęli już w 1944 roku po wkroczeniu wojsk radzieckich na tereny okupowanej Polski.

Witold Pilecki
źródło: https://www.opocznopowiat.pl/

Partyzanci byli bardzo dobrze wyposażeni w broń, mieli rozbudowany system łączności oraz wsparcie i środki między innymi z Wielkiej Brytanii. Ich działalność w obronie niepodległości Polski polegała na zwalczaniu osób współpracujących z ZSRR oraz dokonujących zbrodni na polskiej ludności. Prowadzone przez Żołnierzy Wyklętych akcje spędzały radzieckim służbom bezpieczeństwa sen z oczu. Walkę z konspiracyjną działalnością prowadziła głównie bezpieka i NKWD. Wraz z umacnianiem się potęgi i pozycji Związku Radzieckiego, na społeczeństwo spadały coraz większe represje. Celem prześladowań stawali się zarówno zwykli obywatele, jak i faktyczni przeciwnicy panującej wówczas władzy.  Przeprowadzano śledztwa, aresztowania, dopuszczano się podstępów, tortur, a nawet zabójstw. Na śmierć skazano m.in. Witolda Pileckiego, żołnierza Armii Krajowej, który dobrowolnie zgodził się na wywózkę do obozu Auschwitz, aby zorganizować tam ruch oporu i przeprowadzać wywiad dotyczący antysemickiej działalności niemieckiej.