Dlaczego Franz Kafka wciąż intryguje?

Franz Kafka jest jednym z najsłynniejszych niemieckojęzycznych pisarzy pierwszej połowy XX wieku, znanym przede wszystkim z powieści Proces (która obchodzi w tym roku swoje setne urodziny wydania). Opowiadania Franza Kafki wciągają nas w świat pełen zagadek, gdzie codzienność spotyka się z absurdem. To literatura, która nie daje prostych odpowiedzi, ale zmusza do zadawania pytań.  Czy warto więc zanurzyć się w Kafkowski świat absurdu, czy może jednak to nie Twoja bajka?

Dlaczego Kafka wciąż nas interesuje? Przemiana

Autor w krótkiej formie opowiadania potrafił poruszać tematy niezwykle głębokie, uciekając się do poczucia absurdu po niepokój i grozę. Przez unikanie rozbudowanych i ozdobnych opisów, stawia on na prostotę w wypowiedzi, by pokazać tylko to, co naprawdę istotne. Opowiadania są pełne scen symbolicznych, w których czytelnik może doszukać się różnych znaczeń i poddać się refleksji. Kafka, mimo krótkiej formy, potrafi wywołać niesamowite emocje w odbiorcy. Od pewnego lęku, niepokoju aż do współczucia dla losu bohaterów. Świat w tych opowiadaniach balansuje na granicy realizmu i fantazji, często mieszając je ze sobą dla urozmaicenia. Choć od publikacji opowiadań Kafki minęło wiele lat, poruszane w nich tematy pozostają wciąż aktualne i fascynujące. Dominują w nich motywy takie jak samotność, opresja systemów czy wykluczenie.

Kafka i jego najważniejsze opowiadania

Najsłynniejsze opowiadania Franza Kafki to Przemiana, Kolonia karna, Wyrok i Głodomór. Za najciekawsze jednak uznaję głównie Przemianę oraz Głodomóra, w których podjęte zostały naprawdę interesujące tematy.

Dla przykładu w Przemianie czytelnik poznaje historię Gregora Samsy, młodego mężczyzny, który pewnego ranka budzi się w ciele ogromnego robaka. Z początku wydaje się to abstrakcyjne, jednak sens jest o wiele głębszy. Jest to opowieść o izolacji, społecznym wykluczeniu i kryzysie tożsamościowym. Z pozoru niewinna opowieść skrywa w sobie wiele wątków i symboli. Gregor po przemianie w owada zostaje odrzucony przez swoją rodzinę, dla której wcześniej był największym wsparciem finansowym. Początkowo starają się nim opiekować, głównie zajmuje się nim siostra, lecz z czasem poświęcają mu coraz mniej uwagi. Bohater izoluje się od reszty rodziny, ponieważ boi się ich wzroku, nie chce spojrzeć im w oczy, gdy jest w takim stanie. Gregor nie jest już postrzegany jako człowiek, a raczej jako rzecz, której trzeba się jak najszybciej pozbyć. Zauważyć można tu motyw odrzucenia przez społeczeństwo i uprzedmiotowienia bohatera.

Kafka w perfekcyjny sposób buduje napięcie i atmosferę ogromnego niepokoju. Nawet opis przemiany Gregora w owada jest niezwykle dokładny i skrupulatny, co może wzbudzić pewien dyskomfort i odrzucenie. Z biegiem czasu sytuacja staje się coraz bardziej napięta a fabuła wciągająca. Wręcz nie można oderwać się od lektury, póki nie dowiemy się, jak skończyła się historia Gregora.

Pod względem społecznym te opowiadanie jest krytyką wykluczenia i alienacji tych, którzy odchodzą od powszechnych norm. Gregor początkowo jest potrzebny, ponieważ zapewnia pieniądze rodzinie, jednak kiedy nie jest w stanie tego robić, zdaniem bliskich przestał być pożyteczny.

Głodomór – historia niezrozumienia

Kolejne opowiadanie Franza Kafki, na które polecam zwrócić uwagę to Głodomór. Poznajemy w nim historię artysty, specjalizującego się w głodówkach, które są główną częścią jego pokazu. Jak przystało na tego autora, tekst jest konkretny, nie zawiera żadnych niepotrzebnych elementów, przy czym dotyka takich tematów jak niezrozumienie czy dążenie do perfekcji.

Głównym wątkiem tego opowiadania jest poświęcenie w imię sztuki. Głodomór, którego imienia nie poznajemy, jest artystą, który całe swe życie poświęcił sztuce. Na początku swej kariery wzbudził ogromne zainteresowanie wśród widzów. Są oni pod ogromnym wrażeniem, lecz większość z nich traktuje go jako dziwactwo i nie dostrzegają jego ogromnego cierpienia. Z biegiem czasu publika traci zainteresowanie Głodomorem i zostaje on zapomniany, ponieważ, jak uważa, jego sztuka nie dociera do wszystkich tak jak powinna.

Kafka również w tym opowiadaniu zadbał o to, by niepokój nie opuszczał czytelnika. Tym razem towarzyszy nam, przedstawiając całą atmosferę, która otacza bohatera. Artysta zamknięty w klatce, wystawiony na ciągłe obserwowanie przez publiczność stał się obiektem, symbolem, który stopniowo traci zainteresowanie. Jego cierpienie przestaje być zauważalne przez publikę, co skutkuje zaniepokojeniem i przygnębieniem ze strony odbiorcy opowiadania.

Podsumowanie

Zarówno Przemiana jak i Głodomór prezentują bohaterów odrzuconych przez społeczeństwo – jeden z nich z powodu fizycznej przemiany w strasznego owada, drugi natomiast przez brak zrozumienia własnej sztuki. Opowiadania łączy motyw samotności, izolacji i niezrozumienia. Dzięki tematyce oraz niezwykłej atmosferze opowiadań, Franz Kafka stworzył utwory, które po wielu latach wciąż są aktualne i pobudzające do głębokiej refleksji nad ludzkim losem. Sprawia to, że jego dzieła są nieśmiertelne i wciąż warte poznawania, zarówno przez nowych czytelników, jak i tych, którzy do nich powracają.